SAÇDA GÖRÜLEN HASTALIKLAR VE KULLANILAN BİTKİLER
 |
| 26 Ekim 2014 - 11:24 |
Saç dökülmesinin başlıca nedenleri ve saç hastalıkları
1-Saç dökülmesinin başlıca nedenleri ve saç hastalıkları
a) Saç dökülmesinin başlıca nedenleri
Saç kılı, aminoasit yapısındaki keratin hücreleri ve melanin adı verilen saçlara renk veren pikment maddesinden oluşur. Bu yapıdaki saç kılı, deri altında saça parlaklığını veren yağ keselerinin içinde bulunur. Deri üstündeki saç kılı ne kadar dayanıklı ise deri altındaki kısmı da o kadar hassas ve zayıftır. Bu nedenle saça uygulanan ürünün (sabun, şampuan, krem gibi ) kalitesi ile yapılan işlem (boyama, yıkama, perma ve fön yapılması gibi ) önemlidir. Bunun yanında, sıkı bağlama, devamlı saç örgüsü yapma gibi işlemler de saç köküne zarar vermektedir. Sağlıklı saçlar sağlıklı beden demektir. Günümüzde sıklıkla görülen saç dökülmelerine dikkat etmeliyiz. Saç diplerindeki kızarıklık, yağ dengesinin bozulması, saç uçlarının kırılması, bizim bir doktora müracaatımız için geçerli nedenlerdendir.
Saç dökülmesinin başlıca nedenleri şunlar olabilir (1):
- Stresli yaşam - Ameliyatlar ve enfeksiyonlar
- Hava kirliliği - Vitamin eksikliği
- Sigara kullanımı ve dumanı - Hormon al bozukluk
- Alkol - Böbrek, karaciğer yetmezliği
- Sağlıksız beslenme - Zehirlenmeler
- Hareketsizlik ve uykusuzluk - Saça bilinçsizce uygulanan ürünler
- Kullanılan ilaçlar - Saçların devamlı kapalı kalması
- Saçları devamlı bağlı tutmak - Özellikle erkeklerde soya çekim
(1) (Milliyet Cadde 18 Mayıs 2013 sayfa 7 ), ( KOZMETİK PREPARATLAR Doç.Dr. Günsel BAYRAKTAR-ALPMEN sayfa 81 ), ( GÜZELLİK OTLARI Maurıce MESSEGUE sayfa 66-67 )
a) En çok görülen saç hastalıkları (2)
Yukarıda saydığımız maddeler, saç dökülme nedenlerinin yanı sıra bazı saç hastalıklarına da neden olabilir. En çok görülen saç hastalıklarına aşağıda kısaca değinilmektedir.
- ANDROJENİK ALOPESİ:
Erkek tipi saç dökülmesine denir. Genellikle saçlı deride belli bölgelerdeki simetrik saç dökülmeleridir. Erkekler de şakak, alın ve tepede açılma görülürken, bayanlarda tepede seyrelme görülmektedir. Bu tip dökülmelerin nedeni, testosteron hormonunun, dihidrotestosterona dönüşerek saç foliküllerini olumsuz etkilemesidir. Burada ağır basan nedenin babadan oğula geçen ve kardeşlerde de görülen Y kromozomu olduğu görüşü ağır basmaktadır.
- TELOJEN EFFLUVİUM:
Nedeni aşırı stres olarak tespit edilen, saç dökülmelerine bu isim verilmiştir. Kronik olarak stres altındaki kişilerde salgılanan stres mediyatörlerinin saç gelişimini büyük ölçüde engellediği görülmüştür.
- TİNEA CAPİTİS:
Trichophyton tonsurans isimli dermatofitin neden olduğu yama şeklindeki dökülmelerdir. Genelde spor salonu, kuaför gibi umumi alanlarda ortak kullanılan saç malzemeleriyle bulaştığı belirtilmektedir.
- KEPEK:
Saçlı deride biyokimyasal değişimler sonucunda oluşan pul pul dökülme ve soyulmalardır. Kepeğin, saçtaki serbest lipit seviyesinin düşmesi ve su bariyer yapısının bozulması ile oluştuğu tespit edilmişse de, tam olarak nedeni bulunamamıştır. Saçtaki kepek oluşumu ile meydana gelen dökülme ve soyulmalar, deriyi mikrop ve mantar toksinlerine karşı açık hale getirir.(2)
(2) ( FİTOMED Yıl 2 Sayı 2009/ 08 Sayfa 31 – 33 )
- ALOPESİA AREATA:
Saçlı deride büyüklüğü değişen açılmalardır. Bu bölgelerde saç hiç yoktur. Deri pürüzsüz ve parlaktır. Genellikle saç kıran ile karıştırılır. Saç kıran bir mantar hastalığıdır, deride saç kırıkları bulunur ve pürüzlüdür. Saç kıran, mantar ilaçları ile tedavi edilir. Alopesi areata hastalığının nedeni olarak, günlük yaşam sıkıntıları, ailevi ve sosyal stres, diş çürükleri ve hatta tiroit bozukluğu bile sebep gösterilmektedir. Tedavide esas nokta, immüno sistemin kuvvetlendirilmesidir. Kortizon içeren krem ve losyonlar kullanılmakta veya kortizon o bölgeye enjekte edilmektedir. Işın tedavisi de gündeme gelmekle beraber, hiç biri kesin çözüm değildir. Dökülmeler bir süre durmakta daha sonra tekrar başlamaktadır.(3)
(3) ( ECZACI Dergisi Dr. Ecz. Meral SAHİLLİ Yıl 7 Sayı 78 Ağustos 2011 Sayfa 48 – 49 )
2- SAÇ HASTALIKLARI TEDAVİSİNDE KULANILAN BİTKİLER
Kullanılan bitkiler, hastalıkları tedavi edici değildir. Aşağıda bahsedeceğimiz bitkilerin hazırlanan infüzyonları veya yağları, saçları besleyici, dökülmesini önleyici, kepeklenmeyi giderici ve mikroorganizmalara karşı koruyucu olarak kullanılır.(4)
- ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ:
Saçların uzaması, beslenmesi ve gelişiminde önemli katkısı görülmüştür. Fareler üzerinde yapılan araştırmada, tıraş edilen bölgede saç kıllarının 3 kat artığı gözlenmiş ve kellik tedavisinde kullanılacak ürünlerde önemli bir bitki olmuştur. Ekstresinin veya çekirdeğinin gün içinde kullanılmasında vücut sağlığı açısından da faydalı olacaktır.
- GİNKGO BİLOBA:
Saç hücrelerinin ölümünü durdurarak saçın gelişimine ve çoğalmasına yardımcı olur. Ekstresi, saç toniklerinin terkibine girmektedir. Saç diplerine uygulanan tonikler, kan dolaşımını hızlandırmakta ve saçların sağlıklı gelişimini sağlamakta.
- ALOE VERA:
Saç dökülmesini durdurmakta, gelişimini hızlandırmakta ve saç kırıklarının tedavisinde olumlu sonuçlar vermiştir. Aloe vera özü, krem, şampuan, sabun gibi ürünlerin terkibine girerek veya jel olarak saçlara uygulanmaktadır.
- LAWSONİA ALBA (KINA) :
Eskiden beri saç rengini değiştirmenin yanı sıra saçları besleyici, uzamasına yardımcı ve kepeklenmeyi önleyici olarak kullanılmaktadır. Bir miktar kına, karanfil tozu ve kahve ile karıştırılır, atkestanelerinin kaynatıldığı su ile bulamaç haline getirilir. Saçlara hazırlanan bu bulamaç uygulanır.
- ISIRGAN:
Saç dökülmesini önleyici, gelişimini artırıcı ve kepeklenmeyi önleyici olarak yaygın kullanımı vardır. Isırganın özsuyu, şampuan, sabun ve kremlerin terkibinde kullanılmaktadır. Ayrıca hazırlanan infüzyon ile saçlara friksiyon yapılır.
- PANAX GİNSENG:
Saç gelişiminde olumlu etkisi görülmüştür. Saç şampuanları, sabunlar, krem, serum gibi ürünlerin terkibine girmiştir. Bu ürünlerin dışında ekstrelerinden hazırlanan kapsüllerin kullanılması da saç gelişimi için önerilmektedir.
- YEŞİL ÇAY:
Düzenli olarak çayın içilmesi, antioksidan özelliğinden dolayı saçların dökülmesini durdurmakta ve gelişimini artırmaktadır. Ayrıca yeşil çaydan yapılmış şampuan ve sabunlarda piyasada bulunmaktadır.
- ADAÇAYI:
Saç dökülmesini durdurucu, yağlanmayı önleyici ve en önemli özelliği kepeklenmeyi kontrol edicidir. Hazırlanan infüzyon veya ekstresi ile yapılan friksiyonun yıpranmayı durdurduğu ve kıvırcık saçlarda parlaklık sağladığı görülmüştür.
- BİBERİYE:
Ekstresi ve infüzyonun saç diplerine uygulanması ile kan dolaşımını artırır. Bu surette kepeklenmeyi ve saç dökülmesini önler. Kelleşmeye karşı uygulanacak en uygun bitkidir. Bebeklerdeki konak ve kepek içinde kullanılabilir. Ayrıca yağlanmayı önleyici özelliği de vardır. Saç boyalarında esmer renk ve parlaklık verici olarak taze veya kuru bitki kullanılmaktadır. Saç şampuanları, losyonları ve toniklerin terkibinde kullanılmaktadır.
- SARIMSAK:
Saçların gelişimini artırıcı ve kepeklenmeyi önleyici olarak kullanılmaktadır. Sarımsak cilt üzerine direkt uygulanmamalıdır. Ezilen sarımsak, su ve alkol ile karıştırılarak saç diplerine uygulanır. Piyasada sarımsak, sarımsak yağı, şampuan gibi ürünlerin içinde bulunmaktadır.
- KEKİK:
Saç dökülmesini ve kepeklenmeyi önleyici özelliği vardır. Hazırlanan infüzyonu banyoda durulama suyunda kullanılabilir. Ayrıca kekik yağı, zeytinyağı ile karıştırılarak saç diplerine friksiyon yapılır.
- CEVİZ:
Saç dökülmesi, kepek ve bitlenmeye karşı, ceviz yapraklarından hazırlanan infüzyon saç diplerine friksiyon yapılarak uygulanır. Saçlı derideki mantar tedavisinde de cevizin alkollü ekstresi kullanılır. Hazırlanan ceviz yaprağı suyu ile kına bulamaç hale getirilerek uygulanır.
- ATKUYRUĞU:
Saçların beslenmesinde ve kepeği önleyici olarak kullanılmaktadır. Hazırlanan infüzyonu saçların durulama suyunda kullanılabilir. Piyasada atkuyruğu ile hazırlanmış şampuan ve losyonlar bulunmaktadır.
- ÇEMEN:
Saç gelişimini artırıcı özelliktedir. Çinliler tarafından saç çıkarıcı olarak kullanılmaktadır. Sıcak su ile hazırlanan lapa, bez arasında saç üzerinde bekletilir.
- ÇUHA ÇİÇEĞİ:
Saç dökülmesini durdurucu özelliktedir. Hücre zarının yenilenmesine yardımcı olarak saçların uzamasında da etkili olmaktadır. Şampuan ve losyonların terkibinde kullanılmaktadır.
- PAPATYA:
Saç gelişiminde yardımcıdır. Özellikle saç kıran gibi mantar hastalıklarında antiseptik olarak kullanılmaktadır. Hazırlanan infüzyonu ile saç diplerine friksiyon yapılır. Ayrıca papatyadan hazırlanan su ile saçlar taranarak güneşte kurutulduğunda, saç rengini açıcı özelliği vardır. Papatya ile hazırlanmış şampuan, losyon, sabun ve yağ bulunmaktadır.
- ZEYTİN:
Saçları besleyici ve gelişimine yardımcıdır. Zeytinyağı ile yapılan friksiyonun yumuşatıcı özelliği vardır. Zeytin ve zeytinyağından hazırlanmış şampuan, losyon, sabun bulunmaktadır.
- ÇÖREKOTU:
Çörekotu yağı ile yapılan friksiyon saç dökülmesi ve kepeklenmeyi önleyicidir. Şampuanların terkibinde kullanılmaktadır.
- DEFNE:
Antiseptik özelliğinden dolayı saç kıran gibi mantar hastalıkları ve saç dökülmelerinde etkilidir. Prina ve defne yağı ile karıştırılarak hazırlanan sabunlar bulunmaktadır.
Bitkilerin dışında bazı mineraller ve özellikle B grubu vitaminleri, saçların sağlıklı gelişimi için önemlidir. İyot tiroit bezinin iyi çalışmasını sağlayarak saçların gelişiminde yardımcıdır. İyot en çok balık ve deniz ürünlerinde bulunur. B grubu vitaminleri özellikle pantotenik asit ( B5 ) vitamini deriyi dermatoza karşı koruyarak saçların sağlıklı gelişimini sağlamaktadır. Pantotenik asit, bira mayası, balık, karaciğer, peynir, ekmek, patates, taze sebze ve meyvelerde bulunur.
(FİTOMED YIL:2 SAYI: 2009/08 SAYFA 32-35), ( ŞİFALI BİTKİLER Doğal İlaçlarla Geleneksel Tedaviler Ayşegül DEMİRHAN ERDEMİR Sayfa 262 ), ( PAPATYANIN İZLERİ Müheyya İZER Sayfa 76 ),( FİTOMED YIL:5 Sayı: 2012/25 Sayfa 18 ), ( KOZMETİK DİYET BİLİMİ Fono açık öğretim kurumu sayfa 32 ), ( FİTOMED YIL: 4 SAYI: 2011/22 SAYFA 28 ), ( FİTOMED YIL:4 SAYI:2011/24 SAYFA:12 ), ( BİTKİLERDEKİ ŞİFA Ecz. Mevhibe ŞEKER SAYFA:80-81, 304-305, 321-322, 396, 138, 186, 129, 105-106, 133 )
Ecz. Mevhibe ŞEKER mevhibeseker@bitkilerdekisifa.com.tr
